Homoseksualiteit: aangeboren of aangeleerd gedrag?

Homoseksualiteit bij de mens

Homoseksualiteit is niet meer weg te denken uit de maatschappij en is zo oud als men zich kan herinneren. In de Egyptische oudheid en in het Oude Rome bestond homoseksualiteit bijvoorbeeld ook al. In het Oude Rome was homoseksualiteit geen taboe en werd de seksualiteit op veel vlakken compleet normaal bevonden. Tegenwoordig is men meer dan ooit verdeeld over homoseksualiteit. Met name de landen in het westen en noorden van Europa, Noord-Amerika, Oceanië en Zuid-Amerika staan positief tegenover homoseksualiteit. In veel van deze landen kennen homoseksuelen dezelfde rechten als heteroseksuelen. Landen waar homoseksuelen het erg moeilijk hebben liggen met name in Afrika en het Midden-Oosten. Hier hebben homoseksuelen weinig tot geen rechten. Het uiten van homoseksuele gevoelens kan in sommige landen bestraft worden met de doodstraf. Dit staat in groot contrast met bijvoorbeeld Nederland en België waar homoseksuelen dezelfde rechten hebben als heteroseksuelen. 

Word je homoseksueel of ben je homoseksueel?

Veel mensen vragen zich af of homoseksualiteit een aangeboren verschijnsel (genetisch) of juist een aangeleerde voorkeur is. Wetenschappers zijn verdeeld en zijn er nog altijd niet helemaal precies uit hoe de seksuele voorkeur nou tot stand komt. Het antwoord lijkt ergens tussen de genen en de sociale omgeving te liggen met een sterkere neiging richting de genen. Dit betekent dus dat het waarschijnlijker is dat genen een belangrijkere rol spelen bij de seksuele voorkeur al verklaart het niet voor de volledige honderd procent de seksualiteit. Onderzoek naar eeneiige (monozygote) tweelingen laat bijvoorbeeld zien dat niet alle tweelingen altijd of heteroseksueel of homoseksueel is. Er bestaan dus ook eeneiige tweelingen waarvan de ene helft heteroseksueel is en de andere helft homoseksueel. Wanneer genen voor de volledige honderd procent verantwoordelijk zijn voor de seksuele voorkeur zou je verwachten dat beide helften van een eeneiige tweelingen bijna altijd dezelfde seksuele voorkeur hebben. Dit is dus niet het geval. Wel is het zo dat de seksuele voorkeur van eeneiige tweelingen vaker overeenkomt dan kans toe laat. Met andere woorden is het dus zo dat eeneiige tweelingen vaker of beide heteroseksueel of homoseksueel zijn dan wanneer je bijvoorbeeld twee normale broers of zussen vergelijkt. 

Het onderzoek naar seksuele voorkeur bij eeneiige tweelingen laat ook gelijk zien dat heteroseksualiteit waarschijnlijk een niet voor de volledige honderd procent genetische eigenschap is. Wanneer de ene helft van de tweeling heteroseksueel is zou je namelijk verwachten dat de andere helft ook heteroseksueel zou zijn. Zoals we weten is dat bij een aantal eeneiige tweelingen niet het geval. Onderzoek dat gebruik maakt van eeneiige tweelingen is slechts een manier om te onderzoeken waar seksuele voorkeur vandaan komt en hoe het kan dat er verschillen zijn in die voorkeur. Echt harde bewijzen zijn tot dusver nooit gevonden en moeten volgens de wetenschap ook uit meerdere hoeken komen om het groter geheel beter te kunnen begrijpen. 

Komt homoseksualiteit bij dieren voor?

Net als bij mensen komt homoseksualiteit ook bij andere dieren voor. Er is bij ongeveer 1500 verschillende diersoorten homoseksueel gedrag waargenomen. Het gaat hier echter wel om homoseksueel gedrag. Dit betekent niet automatisch dat deze dieren uitsluitend homoseksueel gedrag vertonen. 'Tijdelijk homoseksueel gedrag komt ook bij heteroseksuelen voor. Andersom is het ook mogelijk dat tijdelijk heteroseksueel gedrag bij homoseksuelen voorkomt. Bij verschillende diersoorten is ook uitsluitend homoseksueel gedrag waargenomen. Dit betekent dat een homoseksueel dier alleen en uitsluitend seksueel gedrag vertoont met hetzelfde geslacht, ook wanneer de mogelijkheid bestaat voor heteroseksueel gedrag. Bij mensen komt ook uitsluitend homoseksueel gedrag voor.

Is homoseksualiteit een afwijking?

De meeste mensen zijn heteroseksueel. Dit betekent dat de meeste mannen zich seksueel aangetrokken voelen tot vrouwen, en andersom dat de meeste vrouwen zich seksueel aangetrokken voelen tot mannen. Wanneer iets vaak voorkomt wordt het gezien als een normaal verschijnsel. Homoseksualiteit komt minder vaak voor. Mensen kunnen dan de neiging krijgen om het te zien als een afwijking van de standaard. Men spreekt echter niet van een afwijking maar van een variatie. Dit betekent dat homoseksualiteit naast heteroseksualiteit een mogelijke voorkeur is. Homoseksualiteit is dus geen afwijking. Hetzelfde kan gezegd worden over mensen met blauwe ogen. Slechts 2-4% van de wereldbevolking heeft blauwe ogen. Oogkleur (net als seksuele voorkeur) kent verschillende variaties. De blauwe oogkleur, weliswaar erg zeldzaam bij mensen, is één van de variaties. De volgende kenmerken zijn bij mensen ook variaties en kunnen niet worden gezien als een afwijking in negatieve zin:

• Linkshandigheid (10 - 15% van de wereldbevolking)
• Rood hoofdhaar (minder dan 1% van de wereldbevolking)
• Blond hoofdhaar (minder dan 5% van de wereldbevolking)
• Groene oogkleur (1 - 2% van de wereldbevolking)
• Blauwe oogkleur (2 - 4% van de wereldbevolking)
• Blanke Europese huidskleur (16% van de wereldbevolking)

Is het mogelijk om homoseksualiteit te veranderen?

Wanneer een persoon zijn of haar seksualiteit ervaart als ongewenst kan het verleidelijk zijn om de geaardheid proberen te veranderen naar de standaard en meest voorkomende geaardheid. Er kunnen verschillende redenen zijn om de seksuele geaardheid proberen te veranderen. Een reden kan sociale druk zijn vanuit de vriendenkring of familie. In andere gevallen kan het zijn dat de grotere sociale omgeving, bijvoorbeeld het land waar iemand in geboren is, homoseksualiteit niet accepteert. Een persoon kan zich dan alleen en onbegrepen voelen. In het verleden zijn veel pogingen geweest om de seksuele geaardheid van personen te veranderen naar de standaard heteroseksualiteit. Zo werden homoseksuele mannen bijvoorbeeld behandeld met testosteron injecties om ze als het ware om te toveren naar heteroseksuelen. De behandeling had niet het resultaat waar men destijds op had gehoopt. De homoseksuele mannen kregen alleen maar een hogere libido door de testosteron injecties (ze kregen dus meer zin in seks met andere mannen). 

Vanuit de religieuze hoek zijn ook veel verschillende pogingen geweest om homoseksualiteit te veranderen. Deze ex-gay ministries proberen homoseksuele mannen en vrouwen ervan te overtuigen dat homoseksualiteit ongewenst is en geen plaats heeft in een samenleving. Het gewenste resultaat is nooit behaald en homoseksualiteit bleef gewoon bestaan. In 2013 zijn de ex-gay ministries er na 40 jaar mee gestopt en hebben spijt betuigt van de praktijken die de organisatie vele homoseksuelen hebben aangedaan. Hoe zit het eigenlijk met heteroseksualiteit? Is het mogelijk om heteroseksualiteit te veranderen naar homoseksualiteit? Denk eens na over de volgende punten:

• Is een hetero geboren als een hetero of is de seksualiteit een keuze? 
• Is het mogelijk om een hetero te veranderen naar een homoseksueel?
• Wanneer realiseert een heteroseksueel zich dat hij/zij heteroseksueel is?
• Kan een heteroseksueel stoppen met heteroseksueel zijn?
• Is het mogelijk om gevoelens van liefde, romantiek en seks voor altijd te onderdrukken?
• Is het als heteroseksueel mogelijk om geforceerd en tegen je wil in een homoseksueel leven te leiden? Zou je gelukkig zijn?
• Stel dat je als heteroseksueel ineens homoseksueel zou zijn. Wie in je omgeving zou moeite hebben met je geaardheid en waarom?
• Vind je respect voor de medemens belangrijk? Is elk mens gelijk of zijn sommige mensen beter dan andere?

De hersenen van homoseksuelen

De bekende neurowetenschapper Dick Swaab kwam in 1989 met opmerkelijk nieuws. Hij stelde dat homoseksuelen geboren worden als homo en dat de seksuele voorkeur vastligt in de hersenen. Met name de hypothalamus, een klein hersenstructuur, is belangrijk als het gaat om de seksuele voorkeur zegt dr. Swaab. Hij heeft gezien dat de hypothalamus bij homoseksuele mannen net zo groot is als bij heteroseksuele vrouwen. Andersom heeft hij gezien dat de hypothalamus van lesbische vrouwen net zo groot is als bij heteroseksuele mannen het geval is.

Niet alleen Swaab zegt dat mensen worden geboren met een bij de geboorte vastgelegde seksuele voorkeur. Ook andere onderzoekers in bijvoorbeeld Stockholm Zweden hebben hersenen van homoseksuelen en heteroseksuelen onderzocht. Mannen en vrouwen werden in scans gelegd en kregen de taak om nergens aan te denken. Natuurlijk is het onmogelijk om echt nergens aan te denken. Tijdens het ''nergens aan denken'' werden de hersenen gescand. Het bleek weer dat de hersenen van homoseksuele mannen hetzelfde patroon laten zien als die van heteroseksuele vrouwen. Hersenen van lesbische vrouwen lieten hetzelfde patroon zien als heteroseksuele mannen.

Is homoseksualiteit immoreel?

Wanneer een persoon zich immoreel gedraagt betekent het dat degene zich niet houdt aan ethische of morele principes. In sommige samenlevingen (landen) wordt homoseksualiteit grotendeels gezien als immoreel gedrag. Met name religieuze samenlevingen hebben moeite met homoseksualiteit. Deze samenlevingen baseren hun moreel grotendeels op teksten uit een religieus boek. Dit boek kan bijvoorbeeld de Bijbel, de Thora of de Koran zijn. Als er in één van de boeken negatief wordt gesproken over homoseksualiteit komen die opvattingen in het moreel van de samenleving terecht. Wanneer een samenleving minder religieus wordt verandert ook de negatieve houding ten opzichte van homoseksualiteit. Dit is ook goed te zien aan de landen waar men negatief denkt over homoseksualiteit. Deze landen zijn bijna allemaal of extreem christelijk of extreem islamitisch. Landen waar homoseksuelen meer rechten of dezelfde rechten hebben als heteroseksuelen hebben allen een veel minder religieus profiel. In het algemeen geldt dat wanneer een land een religieus profiel heeft, de samenleving in dit land negatief (negatiever) denkt over homoseksualiteit.

Brengt homoseksualiteit het voortbestaan van de mensheid in gevaar?

Er zijn mensen die denken dat homoseksualiteit er voor zorgt dat het voortbestaan van de mensheid in gevaar komt. De gedachte is dat homoseksuelen geen kinderen krijgen en dat er daardoor minder mensen op de wereld komen. Het is inderdaad waar dat homoseksuelen minder vaak voor nageslacht zorgen dan heteroseksuelen. Dit heeft te maken met het vinden van een geschikte partner en/of de mogelijkheden die er zijn voor homoseksuelen in een land. In Nederland is het voor homoseksuelen mogelijk om kinderen te adopteren. Ook is het mogelijk om kinderen te krijgen met bijvoorbeeld een goede vriendin of ander persoon die draagmoeder wil zijn. In Nederland is het verboden om te betalen voor een draagmoeder. Het voortbestaan van de mensheid komt in geen enkel geval in gevaar doordat homoseksuelen minder vaak kinderen krijgen. De wereldbevolking groeit elk jaar. De laatste paar decenia is de bevolking zelfs explosief gegroeid. De verwachting is dat in het jaar 2050 de wereldbevolking met 40% is toegenomen naar een duizelingwekkend aantal van rond de 10 miljard mensen.

Zijn homoseksuelen vaker ook pedofielen?

Een pedofiel is een persoon die een verlangen heeft naar seksueel contact met kinderen. Dit wordt ook wel pedofilie genoemd. In Nederland en België is het niet strafbaar om een verlangen te hebben naar seks met kinderen. Het is wel strafbaar om seksueel contact te hebben met kinderen evenals het bezitten van kinderporno. Tarcisio Bertone, de tweede man van het Vaticaan, kwam in 2010 met een zeer merkwaardige uitspraak door pedoseksualiteit (seksueel contact met kinderen) te linken en associëren met homoseksualiteit. De kardinaal baseerde zijn uitspraken op onvindbare bronnen. Er is tot op heden geen enkel bewijs gevonden waarmee valt te concluderen dat homoseksuelen vaker pedoseksuele vergrijpen plegen. Als reactie op de uitspraak van Tarcisio Bertone distantieerde het Vaticaan zich daarom ook van de claim.

Wanneer er sprake is van gewelddadige sodomie betekent dit niet dat de dader automatisch homoseksueel is. Gewelddadige sodomie betekent dat er op een gewelddadige manier anaal seksueel contact is geweest, bijvoorbeeld met een kind. De term wordt gebruikt in Amerika om onderscheid te maken in de aard van een pedoseksueel misbruik. Sommige onderzoekers denken bewijs te hebben gevonden dat homoseksuelen vaker pedofielen zijn door gewelddadige sodomie automatisch te linken met homoseksualiteit. Dit is echter een hardnekkige bias waar men snel intrapt. Ook heteroseksuelen kunnen tijdelijk tot homoseksuele handelingen (anaal contact) overgaan. Dit is bijvoorbeeld goed te zien in gevangenissen en plekken waar seksueel contact met het andere geslacht problematisch is geworden. 

Zijn homoseksuelen vaker het slachtoffer van geweld?

Homoseksuelen zijn in Nederland vaker het slachtoffer van geweldsdelicten dan heteroseksuelen. Met name openbare plekken waar veel jongeren rondhangen worden als onveilige plekken gezien. Ook het openbaar vervoer wordt door homoseksuelen als minder veilig bevonden. Een vorm van vandalisme en diefstal komt bij homoseksuelen ongeveer anderhalf keer vaker voor dan bij heteroseksuelen. Uit een onderzoek van het Platform Homo/Lesbische emancipatie (1998) in Eindhoven bleek dat 36 procent van de 500 ondervraagden de afgelopen 1.5 jaar één of meerdere keren gepest of uitgescholden was vanwege hun seksuele geaardheid en dat elf procent fysiek was bedreigd.

Verschillende stichtingen zijn in het leven geroepen om geweldsdelicten die specifiek zijn gericht op homoseksuelen terug te dringen. Ook de overheid heeft maatregelen getroffen om de minderheidsgroep extra te beschermen. Op anti-homogeweld staat in Nederland een hogere straf. De strafeis wordt met vijftig procent verhoogt als het gaat om geweld gericht tegen homoseksuelen.

Verschillende mensen, verschillende tolerantie

De gemeente Rotterdam brengt jaarlijks een Jeugdmonitor uit waarin onder meer de tolerantie van jongeren ten aanzien van homoseksualiteit wordt onderzocht. In het schooljaar 2003/2004 is er op 51 verschillende scholen van het voortgezet onderwijs in Rotterdam de vragenlijst afgenomen. De respons van het onderzoek was erg hoog, namelijk 90%. Uit de antwoorden van de brugklassers kunnen de volgende conclusies worden getrokken:

• Meisjes zijn toleranter ten aanzien van homoseksualiteit dan jongens.
• Het schoolniveau is belangrijk. Een lager schoolniveau betekent minder tolerantie. Een hoger schoolniveau betekent meer tolerantie.
• De etnische afkomst is belangrijk. Nederlanders zijn toleranter dan andere etnische groepen.
• Nederlandse jongens zijn toleranter geworden ten aanzien van homoseksualiteit. Turkse jongens zijn minder tolerant geworden. 

Bijna 10.000 brugklassers deden mee aan het onderzoek. Het onderzoek laat duidelijk zien dat etnische minderheden in Nederland minder tolerant zijn ten aanzien van homoseksualiteit en jongens in het algemeen meer moeite hebben met homoseksualiteit. Voorlichting over homoseksualiteit is erg belangrijk om tolerantie onder alle bevolkingsgroepen te vergroten. In Nederland zijn scholen (primair- en voortgezet onderwijs) sinds 1 december 2012 verplicht om voorlichting te geven over het onderwerp homoseksualiteit. Volgens 80% van de LHBT-jongeren zou voorlichting op school helpen om acceptatie en de situatie in het algemeen van LHBT's te verbeteren.